ریسک بازار چیست؟! ♨️راهنمای آشنایی با ریسک بازار (Market Risk)

گلاره ابراهیمی

☑️ریسک بازار چیست؟! 0 تا 100 تعریف ریسک بازار

ریسک بازار (Market Risk) به احتمال از دست دادن سرمایه به دلیل عوامل موثر بر عملکرد کل بازار های مالی اشاره دارد. این ریسک ناشی از تغییرات در نرخ بهره، نرخ ارز، رویداد های ژئوپلیتیکی، رکود اقتصادی و سایر عوامل کلان اقتصادی است.

ریسک بازار در معاملات فارکس به میزانی اشاره دارد که قیمت ارزها و دارایی ها در بازار تحت تأثیر عوامل اقتصادی، سیاسی، و حتی اجتماعی قرار دارد.

این نوع ریسک، معامله گران را تحت تأثیر نوسانات ناگهانی و غیر منتظره قیمت ها قرار می دهد، که می تواند منجر به سود یا زیان بزرگ شود.

 

مثال هایی از ریسک بازار عبارتند از:

• ریسک نرخ ارز: تغییرات ناگهانی در نرخ ارز ها می تواند تأثیر بزرگی بر سود یا زیان معامله گران داشته باشد.
• ریسک سیاسی: تقلبات سیاسی، تحریم ها یا تغییرات سیاسی می تواند باعث نوسانات بزرگ در بازار شود.
• ریسک جهانی: رویداد های جهانی مانند بحران های مالی بین المللی یا انفجارات جهانی می توانند بازار ها را تحت تأثیر قرار دهند.

 

انواع ریسک بازار که باید بشناسید!

ریسک سرمایه گذاری به طور کلی به دو دسته ریسک سیستماتیک (بازار) و ریسک غیر سیستماتیک (اختصاصی) تقسیم می شود. تفاوت اصلی این دو نوع ریسک در منشأ آن ها و امکان کاهش آن ها از طریق تنوع بخشی به سرمایه گذاری ها نهفته است.

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک یا ریسک بازار به عواملی اطلاق می شود که بر تمام دارایی های یک بازار مالی خاص تأثیرگذار است. این ریسک ناشی از تغییرات در شرایط اقتصادی کلان، رویداد های سیاسی و جغرافیایی، تغییر در نرخ بهره، نوسانات نرخ ارز و سایر عوامل فراگیر است.

ریسک سیستماتیک از طریق تنوع بخشی قابل حذف نیست، زیرا تمام دارایی ها در یک بازار تحت تأثیر این عوامل قرار می گیرند. با این حال، می توان آن را از طریق ابزار های مدیریت ریسک در فارکس مانند قرارداد های آتی و اختیار معامله کاهش داد.

 

ریسک غیر سیستماتیک

از سوی دیگر، ریسک غیرسیستماتیک یا ریسک اختصاصی به عواملی مربوط می شود که تنها بر عملکرد یک شرکت، صنعت یا دارایی خاص تأثیرگذار است. این ریسک می تواند ناشی از مدیریت ضعیف، مشکلات در زنجیره تأمین، اختلالات در تولید و سایر عوامل اختصاصی یک شرکت یا صنعت باشد.

برخلاف ریسک سیستماتیک، ریسک غیرسیستماتیک را می توان از طریق تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری کاهش داد، زیرا عوامل موثر بر یک دارایی، بر سایر دارایی های سبد تأثیری نخواهد گذاشت.

 

چه عواملی بر ریسک بازار موثر هستند؟

نرخ بهره یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر ریسک بازار است. تغییرات در نرخ بهره می تواند ارزش دارایی های با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به نوسانات در بازار های مالی شود. نوسانات نرخ ارز نیز یکی دیگر از عوامل کلیدی است که سرمایه گذاران با دارایی های خارجی را در معرض ریسک قرار می دهد.

عوامل اقتصادی مانند رکود، بیکاری، تورم و شوک های عرضه و تقاضا بر روی اقتصاد کلان و در نتیجه بر بازار های مالی تأثیرگذار هستند. رویداد های سیاسی و ژئوپلیتیکی از قبیل جنگ، تنش های منطقه ای، کودتا و ناآرامی های داخلی نیز می توانند منجر به افزایش ریسک سیستماتیک شوند. سایر عواملی مانند فجایع طبیعی، حملات تروریستی و بلایای زیست محیطی نیز جزء ریسک های بازار محسوب می شوند.

 

ریسک بازار چگونه اندازه گیری می شود؟

روش ارزش در معرض ریسک (VaR) یکی از متداول ترین روش های اندازه گیری ریسک بازار است. [VaR] یک تکنیک آماری است که زیان بالقوه یک سرمایه گذاری یا پرتفوی را در یک بازه زمانی و سطح اطمینان مشخص برآورد می کند.

برای محاسبه VaR از روش های مختلفی استفاده می شود:

1. روش تاریخی که بر اساس عملکرد داده های گذشته تایین می شود.
2. روش واریانس-کوواریانس که فرض می کند بازده ها توزیع نرمال دارند.
3. شبیه سازی مونت کارلو که با استفاده از مدل های ریاضی سناریو های مختلف را شبیه سازی می کند.

علاوه بر VaR، شاخص هایی مانند بتا و پرمیوم ریسک بازار نیز برای اندازه گیری ریسک سیستماتیک استفاده می شوند. بتا نشان دهنده حساسیت یک دارایی نسبت به نوسانات بازار است. پرمیوم ریسک بازار نیز بازده اضافی مورد انتظار سرمایه گذاران برای نگهداری ریسک بازار را نشان می دهد.

 

چه تفاوتی بین ریسک بازار و ریسک خاص وجود دارد؟

ریسک بازار یا سیستماتیک ناشی از عوامل کلان اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است که بر تمامی دارایی های یک بازار سرمایه تأثیرگذار است. این نوع ریسک را نمی توان از طریق تنوع بخشی به سبد سهام حذف کرد، زیرا تمامی سهام تحت تأثیر این عوامل قرار می گیرند.

از سوی دیگر، ریسک خاص یا غیر سیستماتیک ناشی از عواملی است که فقط بر یک شرکت، صنعت یا دارایی خاص اثر می گذارد مانند مدیریت ضعیف، اختلالات در تولید یا اعتبار شرکت. این ریسک را می توان با تنوع بخشی به سبد سهام کاهش داد، زیرا زیان ناشی از یک دارایی خاص، با سود حاصل از دارایی های دیگر در سبد خنثی می شود.

تفاوت دیگر در امکان پیش بینی آن هاست. ریسک خاص قابل پیش بینی تر از ریسک سیستماتیک است زیرا عوامل متعددی بر ریسک سیستماتیک تأثیرگذار است.

 

نظر نویسنده درباره ریسک بازار

همانطور که مشاهده کردید، ریسک بازار یکی از مهم ترین انواع ریسک در دنیای سرمایه گذاری است. درک عمیق این مفهوم و عوامل تأثیرگذار بر آن، کلید موفقیت در مدیریت ریسک و کسب بازدهی مطلوب است.

با استفاده از ابزار های اندازه گیری مانند ارزش در معرض ریسک (VaR) و تمایز میان ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک، سرمایه گذاران می توانند به بهترین نحو در برابر نوسانات بازار آماده شوند. در نهایت، آگاهی از سوال “ریسک بازار چیست” به معامله گران و سرمایه گذاران اجازه می دهد تا تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کنند و از فرصت های بازار به شکل ایمن تری استفاده کنند.

سوالات متداول

ریسک بازار چگونه اندازه گیری می شود؟

ریسک بازار معمولاً با استفاده از روش ارزش در معرض ریسک (VaR) اندازه گیری می شود. VaR یک تکنیک آماری است که زیان بالقوه یک سرمایه گذاری یا پرتفوی را در یک بازه زمانی و سطح اطمینان مشخص برآورد می کند.

تفاوت اصلی بین ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک چیست؟

ریسک سیستماتیک (بازار) ناشی از عوامل کلان اقتصادی و اجتماعی است که بر تمامی دارایی های یک بازار تأثیر می گذارد. در مقابل، ریسک غیر سیستماتیک (اختصاصی) فقط بر یک شرکت، صنعت یا دارایی خاص اثرگذار است.

آیا می توان ریسک بازار را از طریق تنوع بخشی به سبد سهام کاهش داد؟

خیر ریسک بازار را نمی توان با تنوع بخشی به سبد سهام کاهش داد، زیرا تمامی دارایی ها در یک بازار تحت تأثیر عوامل کلان قرار می گیرند. اما می توان آن را با ابزار هایی مانند قرارداد های آتی و اختیار معامله مدیریت کرد.

چه عواملی بر ریسک بازار تأثیرگذار هستند؟

عوامل متعددی از جمله نرخ بهره، نوسانات نرخ ارز، شرایط اقتصادی کلان، رویداد های سیاسی و ژئوپلیتیکی، فجایع طبیعی و بلایای زیست محیطی می توانند بر ریسک بازار اثرگذار باشند.

شاخص بتا چه نقشی در ارزیابی ریسک بازار دارد؟

شاخص بتا نشان دهنده حساسیت یک دارایی نسبت به نوسانات بازار است. بتای بالا تر به معنای ریسک سیستماتیک بیشتر و بتای پایین تر به معنای ریسک سیستماتیک کم تر است.