شاخص ism چیست و چرا در تحلیل بازار اهمیت دارد؟☄️ مفهوم، تحلیل، نحوه محاسبه و انواع شاخص ism

عباس کلهری

هر آنچه باید درباره شاخص ism و تأثیر آن بر اقتصاد بدانید!

شاخص ISM (Institute for Supply Management) یکی از مهم‌ ترین شاخص‌ های اقتصادی پیشرو در آمریکا و جهان است که به‌ صورت ماهانه منتشر می‌ شود و دیدگاه دقیقی از وضعیت بخش “تولید و خدمات” ارائه می‌ دهد.

این شاخص با بررسی معیارهایی چون «سفارشات جدید»، «تولید»، «اشتغال و موجودی انبار»، سلامت اقتصادی را ارزیابی می‌ کند.

به‌ عنوان نمونه، در گزارش “مارس 2025″، شاخص ism بخش تولید آمریکا به 49.2 واحد رسید که نشان‌ دهنده کاهش فعالیت تولیدی بود و بلافاصله باعث افت ارزش دلار در برابر یورو شد.

بر اساس داده‌ های به‌روز، زمانی که “مقدار شاخص بالاتر از 50” باشد، «رشد اقتصادی» و در نتیجه افزایش احتمال «رشد نرخ بهره» پیش‌ بینی می‌ شود؛ در حالی که زیر 50، نشانه‌ ای از «رکود احتمالی» است.

معامله‌ گران فارکس، اوراق قرضه و سهام به دقت تغییرات این شاخص را رصد می‌ کنند تا جهت نوسانات نرخ ارز و تغییرات نرخ بهره را پیش‌ بینی کنند.

برای معامله‌ گران، نکته کلیدی، تحلیل سریع گزارش‌ های ISM و تنظیم استراتژی‌ های معاملاتی بر اساس واکنش بازارهاست. استفاده از «تقویم اقتصادی» و “آماده‌ سازی سناریوهای معاملاتی” قبل از انتشار این داده، می‌ تواند به بهبود تصمیمات سرمایه‌ گذاری کمک کند.

 

شاخص ISM چیست و چرا اهمیت دارد؟

شاخص ISM یا شاخص مدیران خرید، معیاری برای سنجش وضعیت اقتصادی بخش تولیدی آمریکا است. این شاخص ماهانه توسط موسسه مدیریت عرضه (Institute for Supply Management) منتشر می شود و دیدگاه مدیران خرید شرکت های تولیدی را درباره شرایط کسب و کار نشان می دهد.

اهمیت شاخص ISM از آنجا ناشی می شود که:

• پیش نشانگر مهمی برای وضعیت کلی اقتصاد است؛
• بر تصمیمات سیاست گذاران پولی تاثیر می گذارد؛
• حرکات بازارهای مالی را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

تعریف شاخص ISM و تاریخچه آن

شاخص ism از سال 1948 محاسبه و منتشر می شود. این شاخص بر اساس نظرسنجی از مدیران خرید بیش از 300 شرکت تولیدی در 19 صنعت مختلف تهیه می شود. پاسخ دهندگان وضعیت کسب و کار را در 5 حوزه اصلی ارزیابی می کنند:

 

انواع شاخص ISM

دو نوع اصلی شاخص ism وجود دارد:

1. شاخص ISM تولیدی: وضعیت بخش تولید و کارخانه ها را نشان می دهد؛
2. شاخص ISM غیرتولیدی: شرایط بخش خدمات را ارزیابی می کند.

هر دو شاخص ماهانه منتشر می شوند، اما شاخص تولیدی اهمیت بیشتری دارد و توجه بیشتری را به خود جلب می کند.

 

نحوه محاسبه شاخص ism

شاخص ism بر اساس پاسخ های مدیران خرید به سوالات نظرسنجی محاسبه می شود. فرمول کلی محاسبه به این صورت است:

ISM = (P1 * 1) + (P2 * 0.5) + (P3 * 0)

 

• P1: درصد پاسخ های مثبت؛
• P2: درصد پاسخ های خنثی؛
• P3: درصد پاسخ های منفی.

مقدار نهایی شاخص بین 0 تا 100 خواهد بود.

 

زیرشاخص های ism چیست؟

شاخص ism از چندین زیرشاخص تشکیل شده است که هر کدام جنبه خاصی از فعالیت های تولیدی را نشان می دهند:

 

• سفارشات جدید: میزان سفارشات جدید دریافتی را نشان می دهد؛
• تولید: سطح فعلی تولید را ارزیابی می کند؛
• اشتغال: وضعیت استخدام در بخش تولید را نشان می دهد؛
• موجودی انبار: سطح موجودی کالا در انبارها را بررسی می کند؛
• قیمت های پرداختی: روند قیمت مواد اولیه را نشان می دهد؛
• سفارشات صادراتی: میزان سفارشات صادراتی را ارزیابی می کند؛
• موجودی مشتریان: سطح موجودی کالا نزد مشتریان را بررسی می کند.

هر کدام از این زیرشاخص ها اطلاعات ارزشمندی درباره جنبه های مختلف فعالیت های تولیدی ارائه می دهند.

 

تفسیر اعداد شاخص ISM

تفسیر شاخص ism به این صورت است:

مقدار شاخص	تفسیر
بالای 50	رشد اقتصادی
زیر 50	انقباض اقتصادی
50	بدون تغییر

 

هر چه عدد از 50 فاصله بیشتری داشته باشد، شدت رشد یا انقباض بیشتر است. مثلا شاخص 60 نشان دهنده رشد قوی و شاخص 40 نشانگر انقباض شدید است.

 

تفاوت ISM و PMI چیست؟

شاخص ism و شاخص pmi هر دو وضعیت بخش تولید را نشان می دهند، اما تفاوت هایی دارند:

ISM	PMI
توسط موسسه مدیریت عرضه آمریکا منتشر می‌شود	توسط IHS Markit منتشر می‌شود
فقط شرکت‌های آمریکایی را پوشش می‌دهد	شرکت‌های بین‌المللی را نیز شامل می‌شود
از سال 1948 محاسبه می‌شود	از سال 1992 محاسبه می‌شود

 

ISM PMI و کاربرد آن در تحلیل اقتصادی

هر دو شاخص ISM و PMI در تحلیل های اقتصادی کاربرد دارند. آنها پیش نشانگرهای مهمی برای روند تولید ناخالص داخلی، تورم و اشتغال هستند. تحلیلگران معمولا هر دو شاخص را برای درک بهتر وضعیت اقتصادی بررسی می کنند.

 

اهمیت شاخص ISM در بازارهای مالی

شاخص ism تاثیر قابل توجهی بر بازارهای مالی دارد:

• بازار سهام: شاخص بالاتر از انتظار معمولا باعث رشد قیمت سهام می شود؛
• بازار ارز: شاخص قوی تر می تواند ارزش دلار را تقویت کند؛
• بازار اوراق قرضه: شاخص بالاتر ممکن است باعث افزایش بازده اوراق قرضه شود.

 

نحوه استفاده از شاخص ism در معاملات

برای استفاده از شاخص ISM در معاملات، به این نکات توجه کنید:

• روند شاخص را در چند ماه اخیر بررسی کنید؛
• شاخص را با پیش بینی های تحلیلگران مقایسه کنید؛
• به زیرشاخص های مهم مانند سفارشات جدید و تولید توجه ویژه داشته باشید؛
• واکنش بازار به انتشار شاخص را زیر نظر بگیرید.

 

تاثیر شاخص ism بر سیاست های پولی

بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) به شاخص ISM توجه ویژه ای دارد. روند نزولی این شاخص می تواند زمینه ساز سیاست های پولی انبساطی شود، در حالی که روند صعودی قوی ممکن است به سیاست های انقباضی منجر شود.

 

تحلیل روند تاریخی شاخص ISM

بررسی روند تاریخی شاخص ism نشان می دهد که این شاخص معمولا قبل از رکودهای اقتصادی به زیر 50 سقوط می کند و پیش از رونق اقتصادی به بالای 50 صعود می کند.

به عنوان مثال، در بحران مالی 2008، شاخص ISM به زیر 40 رسید، اما در دوره رونق پس از آن تا بالای 60 افزایش یافت.

 

پیش بینی شاخص آی اس ام

پیش بینی دقیق شاخص ISM کار دشواری است، اما تحلیلگران معمولا از این روش ها استفاده می کنند:

• بررسی روندهای اقتصادی کلان؛
• تحلیل داده های اقتصادی مرتبط مانند تولید صنعتی؛
• استفاده از مدل های آماری و یادگیری ماشینی.

 

نکات تکمیلی درباره شاخص ISM

1. تاثیر بر بازار ارز:

شاخص ISM می تواند تاثیر قابل توجهی بر نرخ ارز داشته باشد. به طور کلی:

• افزایش غیرمنتظره شاخص ISM معمولاً باعث تقویت دلار آمریکا می شود؛
• کاهش شدید و غیرمنتظره می تواند ارزش دلار را کاهش دهد.

معامله گران فارکس اغلب در زمان انتشار این شاخص، آماده واکنش سریع هستند.

2. مقایسه با سایر شاخص های اقتصادی:

برای درک بهتر وضعیت اقتصادی، بهتر است شاخص ISM را با سایر شاخص ها مقایسه کنید:

• شاخص تولید صنعتی؛
• گزارش اشتغال غیرکشاورزی؛
• شاخص قیمت تولیدکننده (PPI)؛
• شاخص قیمت مصرف کننده (CPI).

3. تحلیل فصلی:

شاخص ISM می تواند تحت تاثیر عوامل فصلی قرار گیرد. برای مثال، معمولاً در ماه های تعطیلات (دسامبر) یا در فصل تابستان، تغییراتی در الگوی تولید رخ می دهد. تحلیلگران باید این عوامل را در نظر بگیرند.

4. اهمیت زیرشاخص ها:

گاهی اوقات، زیرشاخص های ISM می توانند اطلاعات مهم تری نسبت به شاخص کلی ارائه دهند:

• زیرشاخص سفارشات جدید: نشان دهنده تقاضای آینده است؛
• زیرشاخص قیمت های پرداختی: می تواند پیش نشانگر تورم باشد؛
• زیرشاخص اشتغال: اطلاعات مفیدی درباره بازار کار ارائه می دهد.

5. تاثیر بر سیاست های فدرال رزرو:

فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) به شاخص ISM توجه ویژه ای دارد:

• شاخص بالای 50 و روند صعودی می تواند زمینه ساز سیاست های انقباضی (افزایش نرخ بهره) شود؛
• شاخص زیر 50 و روند نزولی ممکن است به سیاست های انبساطی (کاهش نرخ بهره) منجر شود.

6. استفاده در پیش بینی رشد اقتصادی:

برخی اقتصاددانان از رابطه زیر برای تخمین رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) استفاده می کنند:

(ISM – 50) * 0.3 = درصد رشد GDP

 

البته این فرمول تقریبی است و نباید به تنهایی مورد استفاده قرار گیرد.

 

7. مقایسه جهانی:

مقایسه شاخص ISM آمریکا با شاخص های مشابه در سایر کشورها (مثل شاخص PMI چین یا منطقه یورو) می تواند دید خوبی نسبت به وضعیت نسبی اقتصاد جهانی ارائه دهد.

8. تحلیل تکنیکال شاخص ISM:

برخی تحلیلگران از روش های تحلیل تکنیکال برای بررسی روند شاخص ism استفاده می کنند. به عنوان مثال:

• شکست سطوح مقاومت یا حمایت؛
• میانگین متحرک شاخص در دوره های مختلف؛
• الگوهای نموداری مانند سر و شانه یا مثلث.

9. ارتباط با بازار سهام:

معمولاً همبستگی مثبتی بین شاخص ism و عملکرد بازار سهام وجود دارد. شاخص ISM قوی می تواند نشان دهنده چشم انداز مثبت برای سودآوری شرکت ها باشد.

10. محدودیت های شاخص ISM:

با وجود اهمیت زیاد، شاخص ISM محدودیت هایی نیز دارد:

• فقط بخشی از اقتصاد (تولید) را پوشش می دهد؛
• بر اساس نظرسنجی است و می تواند تحت تاثیر عوامل روانی قرار گیرد؛
• تاخیر در انتشار دارد (داده های ماه قبل را نشان می دهد).

 

نظر نویسنده درباره شاخص ism چیست؟

شاخص ism یکی از مهم ترین شاخص های اقتصادی است که دید ارزشمندی نسبت به وضعیت بخش تولیدی آمریکا ارائه می دهد. درک صحیح این شاخص و نحوه تاثیرگذاری آن بر بازارهای مالی می تواند به سرمایه گذاران و تحلیلگران در اتخاذ تصمیمات آگاهانه تر کمک کند.

با این حال، همیشه باید به یاد داشت که هیچ شاخصی به تنهایی نمی تواند تصویر کاملی از اقتصاد ارائه دهد و بهتر است شاخص ISM را در کنار سایر داده های اقتصادی تحلیل کرد.

سوالات متداول

آیا شاخص ISM فقط برای اقتصاد آمریکا اهمیت دارد؟

خیر، با توجه به اهمیت اقتصاد آمریکا، این شاخص برای بازارهای جهانی نیز مهم است.

شاخص ISM چه زمانی منتشر می شود؟

معمولا در اولین روز کاری هر ماه برای ماه قبل منتشر می شود.

آیا شاخص ISM همیشه دقیق است؟

مانند هر شاخص دیگری، ISM نیز می تواند خطا داشته باشد و باید در کنار سایر داده ها تحلیل شود.

چرا شاخص ISM تولیدی مهم تر از شاخص غیرتولیدی است؟

شاخص تولیدی معمولاً حساسیت بیشتری به تغییرات اقتصادی دارد و زودتر واکنش نشان می دهد. همچنین بخش تولید نقش مهمی در اشتغال و صادرات دارد

آیا می توان فقط بر اساس شاخص ISM تصمیم گیری کرد؟

خیر، توصیه می شود شاخص ISM را در کنار سایر شاخص های اقتصادی و تحلیل های بنیادی بررسی کنید تا تصویر جامع تری از وضعیت اقتصادی به دست آورید.

چگونه می‌ توان داده‌ های شاخص ISM را تحلیل کرد؟

شاخص بالای 50 رشد اقتصادی را نشان می‌ دهد، زیر 50 بیانگر کاهش فعالیت اقتصادی است. تفسیر روند تغییرات نیز اهمیت زیادی دارد.