حکم شرعی معاملات cfd🕋 آیا معاملات سی اف دی حلال است؟

اتابک منفرد

بررسی حلال یا حرام بودن معاملات cfd از نظر مراجع تقلید

معاملات مالی همواره یکی از حوزه های مهم و در عین حال پیچیده برای تحلیل های فقهی بوده است. ابزار های مالی نوینی مانند قرارداد های تفاوت (CFD) نیز از این قاعده مستثنا نیستند.

در این مقاله، ضمن معرفی اجمالی معاملات cfd در فارکس، به بررسی دیدگاه های موافق و مخالف فقهی نسبت به این نوع معاملات پرداخته شده و سعی شده رأی نهایی فقها در این زمینه استخراج شود.

باید گفت که استفاده از حساب اسلامی در فارکس از گزینه های رعایت اصول فقهی برای معامله گران مسلمان به شمار می آید. مسائلی مانند قمار، ربا، عدم مالکیت فیزیکی و غرر از جمله نکاتی هستند که مورد توجه فقها قرار گرفته و منجر به اظهار نظر های متفاوت شده است.

در نهایت، تلاش می شود پاسخ روشن و مستدلی به این پرسش مهم ارائه گردد که آیا معاملات مابه التفاوت از منظر شرع مقدس اسلام مجاز هستند یا خیر؟

حکم شرعی معاملات cfd چیست؟ معاملات cfd چه هستند؟

معاملات CFD یا قرارداد های ما به التفاوت، نوعی ابزار مالی هستند که به معامله گران این امکان را می دهند که سود یا زیان خود را از تغییرات قیمت دارایی های اصلی مانند سهام، کالا ها، شاخص ها یا ارز ها بدون نیاز به مالکیت فیزیکی دارایی ها به دست آورند.

در معاملات CFD، طرفین قرارداد تفاوت بین قیمت بازگشایی و قیمت بسته شدن قرارداد را به یک دیگر پرداخت می کنند. در مورد حکم شرعی معاملات CFD، نظرات متفاوتی وجود دارد چرا که این موضوع به مسائل پیچیده ای مانند ربا، قمار، غرر (ابهام و ریسک بالا) و مسائل اخلاقی معاملات بستگی دارد که در فقه اسلامی مورد بررسی قرار می گیرند.

برخی از علمای اسلامی معتقدند معاملات CFD حاوی عناصری هستند که ممکن است منجر به تحریم آن ها شود. برای مثال، چون در معاملات CFD، معامله گر واقعاً مالک دارایی نمی شود و این معاملات می توانند حاوی مقدار زیادی از ربا (بهره) و قمار باشند، برخی فقها این نوع از معاملات را حرام اعلام کرده اند.

در عین حال، برخی دیگر از فقها و نهاد های مالی اسلامی برای تضمین اینکه معاملات CFD با اصول شریعت سازگار باشند، ضوابط و شرایط خاصی را تعریف کرده اند.

معاملات cfd از نظر اسلام چه جایگاهی دارند؟

از دیدگاه اسلامی، معاملات مالی باید با اصول و مقررات شریعت سازگار باشند. چند مسئله کلیدی که به لحاظ شرعی در مورد معاملات CFD مطرح می شوند عبارتند از قمار (میسر), ربا (بهره) و غرر (نا اطمینانی زیاد).

بیشتر علمای اسلامی معاملات CFD را حرام تلقی می کنند زیرا:

• قمار (میسر): از آنجا که معاملات CFD شباهت زیادی به قمار دارند، به این دلیل که سود و زیان بستگی به نوسانات قیمت ها در بازار های نامطمئن دارد، در نتیجه ویژگی های میسر را دارا هستند.
• ربا (بهره): بسیاری از معاملات CFD به صورت اعتباری انجام می شوند که مستلزم پرداخت بهره برای حفظ موقعیت باز بازار است، که این وضعیت می تواند منجر به محسوب شدن آن به عنوان ربا شود.
• غرر (نا اطمینانی زیاد): معاملات CFD به دلیل نا اطمینانی و خطرات بالا دارای سطح بالایی از غرر هستند که مورد پذیرش در معاملات شریعت نیست.

بنابراین، از منظر اسلامی، فعالیت های مالی باید عاری از قمار، ربا و غرر باشند تا مجاز تلقی شوند.

نظرات مراجع تقلید درباره قرارداد مابه التفاوت

درخصوص نظرات مراجع تقلید درباره قرارداد مابه التفاوت (به انگلیسی: Contract for Difference یا CFD)، نظرات مختلفی وجود دارد و بنا به اصول فقه اسلامی ممکن است تفاوت هایی در فتاوای آن ها باشد.

به طور کلی، قراردادهای مابه التفاوت معاملاتی هستند که فاقد تحویل فیزیکی کالا یا ارز هستند و در آن ها طرفین قرارداد روی تغییرات قیمت یک دارایی معین شرط بندی می کنند.

به دلیل خصوصیاتی چون معامله بر مبنای حدس و گمان (قمار)، فقدان تحویل فیزیکی دارایی و وجود عنصر غرر (ابهام و نا مشخص بودن)، بسیاری از فقهای اسلامی قراردادهای CFD را نا مناسب یا حرام می دانند. همچنین، به دلیل بهره گیری از اهرم در فارکس (leverage) که در آن بدهی ویژه ای تولید می شود، ممکن است به عنوان ربا (بهره) تلقی شوند که در اکثر مذاهب اسلامی حرام است.

آیا قرارداد های مابه التفاوت به مثابه قمار هستند؟

قرارداد های مابه التفاوت (CFD) یک نوع از ابزار های مالی هستند که به معامله گران اجازه می دهند سود (یا زیان) از تغییرات قیمت دارایی های مختلف، مانند سهام، شاخص ها، کالا ها و ارز ها، بدون نیاز به مالکیت فیزیکی دارایی ها به دست آورند.

این قرارداد ها می توانند ریسک های بالایی داشته باشند و معاملات مبتنی بر اهرم را امکان پذیر می سازند که می تواند منجر به سودهای بزرگ یا زیان های سنگین شود. به همین دلیل، برخی از افراد ممکن است آن ها را به قمار تشبیه کنند، به ویژه اگر معامله گران بدون تحلیل و بررسی دقیق به معامله بپردازند.

با این حال، CFD ها و قمار تفاوت های اساسی دارند. قمار معمولاً فاقد استراتژی مبتنی بر دانش و معیار های بازار است و عمدتاً به شانس بستگی دارد، در حالی که معامله CFD می تواند بر اساس تحلیل دقیق بازار های مالی، اخبار اقتصادی و رویداد های جهانی انجام شود. ضمناً معامله گران حرفه ای روش های مدیریت ریسک و استراتژی های معاملاتی را به کار می برند تا خطرات را به حداقل رسانده و بازدهی را افزایش دهند.

نظر کارشناس درباره حکم شرعی معاملات CFD

معاملات CFD از منظر فقه اسلامی با چالش ها و ابهاماتی روبرو است! این نوع معاملات به دلیل دارا بودن ویژگی هایی مانند عدم مالکیت فیزیکی دارایی، احتمال بالای قمار و ربا، وجود غرر و ابهام زیاد، مورد انتقاد بسیاری از فقها و مراجع تقلید قرار گرفته اند.

البته برخی دیگر با اعمال محدودیت ها و ضوابط خاصی سعی در سازگار کردن این نوع معاملات با اصول شریعت داشته اند. به نظر می رسد با توجه به ویژگی های ذاتی CFD ها، اکثریت فقها آن ها را با موازین شرعی مغایر دانسته و از نظر خود ممنوع اعلام کرده اند. البته فتوای قطعی در این زمینه نیاز به بررسی های بیشتر دارد.