ارزهای دیجیتال از «سال 2009» به عنوان روشی برای ارتقای سطح کیفیت نقل و انتقالات مالی وارد عرصه شدند و بهترین صرافی های ارز دیجیتال ، بستر انجام معاملات را در اختیار کاربران قرار می دهند. اکنون ارزش بازار جهانی آن ها به بیش از [2 تریلیون$] رسیده است!
یکی از تکنولوژی های پرطرفدار در جهان امروز بلاک چین (blockchain) است که از آن در رمزنگاری ارزهای دیجیتال استفاده می شود. این فناوری امنیت بسیار بالایی دارد و عملکرد آن به گونه ای است که امکان ویرایش اطلاعات را به هیچ شخص یا نهادی نمی دهد. این ویژگی ارزهای دیجیتال با اصطلاح غیرمتمرکز بودن (decentralized) شناخته می شود.
هرچند که خود ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند؛ اما “بیش از 80٪” از معامله گران در صرافی های متمرکز فعالیت می کنند. صرافی ها به دو دسته کلی متمرکز (centralized) و غیرمتمرکز (decentralized) تقسیم می شوند.
در صرافی های غیرمتمرکز، معامله گران به صورت مستقیم با دیگر فعالان بازار ارتباط می گیرند و شخص سومی سرمایه معامله گران را در اختیار ندارد. در «سال 2023»، حجم معاملات در صرافی های غیرمتمرکز به بیش از [100 میلیارد$] رسید که نشان از افزایش “اعتماد کاربران” به این نوع صرافی ها دارد.
تراکنش ها در صرافی های غیرمتمرکز بر مبنای فناوری بلاک چین انجام می شوند و به همین سبب «امنیت معاملات» نسبت به صرافی های متمرکز دو چندان است.
صرافی غیرمتمرکز (DEX) پلتفرمی آنلاین است که به کاربران اجازه می دهد تا ارزهای دیجیتال را به صورت مستقیم و همتا به همتا، بدون نیاز به واسطه، خرید و فروش کنند.
این دقیقا همان چیزی است که به نام معاملات [P2P] یا [peer-to-peer] شناخته می شود که قدرت مرکزی مانند، دولت، بانک یا هر شرکت دیگری نمی تواند دخالتی در معاملات شما داشته باشد.
صرافی های متمرکز، به عنوان واسطه، در این فرآیند دخالت دارند. اما با ظهور فناوری بلاک چین، مفهوم جدیدی به نام صرافی غیرمتمرکز یا [DEX] مطرح شده است. DEX ها با حذف واسطه ها، امنیت و شفافیت بیشتری را برای کاربران فراهم می کنند.
برای پاسخ به این سوال که روش کار صرافی غیرمتمرکز چیست، باید بگوییم صرافی های DEX (decentralized exchanges) نه تنها واسطه ها را حذف می کنند، بلکه زمانی هم که پول خود را انتقال می دهید، هیچ کنترلی روی آن ندارند و به اصطلاح به آن ها non-custodial گفته می شود!
این صرافی ها از قراردادهای هوشمند برای معاملات استفاده می کنند که باعث خودکار شدن معاملات و همچنین شفافیت بیشتر و امنیت آن ها می شود.
حال نوبت به مشخصات و ویژگی های صرافی های غیرمتمرکز می رسد؛ ویژگی هایی که برخی از آن ها باعث متمایز شدن از سایر انواع صرافی ها می شود. به طور کلی ویژگی های برجسته صرافی های غیرمتمرکز را می توان به چند مورد زیر خلاصه کرد:
غیر متمرکز بودن در مورد صرافی ها به این معنی است که هیچ قدرت مرکزی در انجام معاملات نقش ندارد و در عمل همه واسطه ها حذف شده اند. در صرافی های متمرکز شما مستقیما با خود تریدرها معامله می کنید و از صرافی چیزی نمی خرید یا به آن نمی فروشید.
قراردادهای هوشمند در واقع کدهایی هستند که [self-executed] هستند؛ به این معنی که برای اجرا نیاز به برنامه نویس یا نهادی ندارند. قرارداد های هوشمند شفافیت تراکنش ها را تضمین می کنند و همچنین امنیت آن ها را بالا می برد.
انتخاب میان یکی از این صرافی های فعال تا حد زیادی به “نیاز های معامله گر” بستگی دارد. پیش از انتخاب لازم است شرایط خود را به طور کامل بررسی کنید و سپس نکات مثبت و منفی صرافی را با نیاز های خود تطبیق دهید.
با توجه به تأثیر مستقیم مزایا و معایب در تصمیم گیری معامله گران در ادامه لیستی از این موارد را برای شما تهیه کرده ایم.
همان طور که گفته شد با گذشت زمان تعداد صرافی های فعال این حوزه رو به افرایش گذاشت. اکنون شما می توانید از میان گزینه های بی شمار مناسب ترین گزینه را برای فعالیت خود انتخاب کنید. در ادامه با تعدادی از صرافی های غیر متمرکز فعال در این حوزه آشنا خواهیم شد.
صرافی یونی سواپ برای اولین بار در سال 2018 فعالیت خود را در زمینه معامله ارز های دیجیتال شروع کرد. یکی از مهم ترین ویژگی های هر صرافی که باید به آن دقت کنید میزان کارمزد دریافتی است که مقدار آن در یونی سواپ [0.3] است.
به علاوه به دلیل افزایش روزانه حجم معاملات محبوبیت آن در میان صرافی های فعال بیشتر می شود. شما با ثبت نام در این صرافی می توانید به خدمات بسیاری دسترسی داشته باشید.
یکی از صرافی های معروف در حوزه معامله ارز های دیجیتال بایننس (Binance) نام دارد. بایننس دکس یکی از زیر مجموعه های غیر متمرکز این صرافی به شمار می رود که در سال 2019 شروع به کار کرده است.
بایننس یکی از صرافی های برتر این حوزه است که همواره در حال ارتقای کیفیت خدمات رسانی به معامله گران است. در نظر داشته باشید که هیچ شخصی با هویت ایرانی اجازه فعالیت قانونی در این صرافی را ندارد و بایننس به محض شناسایی حسابتان را مسدود می کند.
یکی از محبوب ترین ها در کار خود، صرافی پنکیک سواپ است که کار خود را از سپتامبر 2020 آغاز کرده است. یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) مبتنی بر زنجیره هوشمند بایننس (Binance Smart Chain) است که به کاربران امکان می دهد توکن های BEP-20 را بدون واسطه مبادله کنند.
پنکیک سواپ با ارائه ویژگی های متنوعی مانند، ییلد فارمینگ، استیکینگ و شرکت در لاتاری، یکی از محبوب ترین صرافی های غیرمتمرکز برای کاربران زنجیره بایننس محسوب می شود.
سوشی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است که ابتدا به عنوان فورکی از یونی سواپ (Uniswap) در بستر اتریوم در آگوست 2020 ایجاد شد. سوشی سواپ به کاربران اجازه می دهد تا توکن های ERC-20 را بدون نیاز به یک واسطه متمرکز مبادله کنند.
این پلتفرم ویژگی هایی مانند، ییلد فارمینگ و استیکینگ را نیز ارائه می دهد و از توکن حکمرانی سوشی (SUSHI) برای مدیریت و انگیزه دهی به کاربران استفاده می کند.
یک صرافی غیرمتمرکز تخصصی است که برای مبادله توکن های استیبل کوین و دارایی های مشابه با اسلیپیج پایین در ژانویه 2020 طراحی شده است. این صرافی به دلیل طراحی منحصربه فردش برای بهینه سازی معاملات دارایی های مشابه از جمله استیبل کوین ها و مشتقات بیت کوین و اتریوم، محبوب است.
Curve به کاربران اجازه می دهد تا با کارمزدهای کم و اسلیپیج پایین توکن های خود را مبادله کنند و به ارائه دهندگان نقدینگی امکان می دهد از طریق استیکینگ در این پلتفرم درآمد کسب کنند.
صرافی های متمرکز و غیر متمرکز با ویژگی های مختص به خود می توانند معامله گران با اهداف مالی متفاوت را به خود جذب کنند. در جدول زیر سعی کرده ایم جنبه های مختلف تفاوت آن ها را زیر ذره بین بگذاریم.
متمرکز | غیر متمرکز |
وجود واسطه ها برای ارتباط میان خریداران و فروشندگان | ارتباط مستقیم خریداران و فروشندگان |
دارای ساختاری مرکزی هستند | فاقد ساختار مرکزی اند |
کارمزد معمولا بالا | کارمزد پایین |
تعداد بالای معامله گران فعال | تعداد پایین معامله گران فعال |
امنیت پایین | امنیت بالا |
صرافی های غیر متمرکز به علت اینکه هیچ قدرت مرکزی کنترلی روی آن ها ندارد، طبیعتا نیازی به احراز هویت هم ندارند. از طرفی به دلیل استفاده از تراکنش های P2P که در آن کاربران با کیف پول دیجیتالی خود مستقیما به هم متصل می شوند، عملا احراز هویت معنایی ندارد.
همچنین خود شبکه بلاکچین از آدرس های مستعار زیادی برای تراکنش های مالی استفاده می کند؛ به این معنا که می تواند به یک کیف پول متصل شود ولی لزوما هویت واقعی پشت آن نباشد.
فاکتور های زیادی در پیدایش صرافی های غیرمتمرکز نقش داشتند؛ همزمان با دوره رشد تکنولوژی بلاکچین و ارزهای دیجیتال در سال 2010، صرافی های غیر متمرکز نیز به مرور شکل گرفتند و در بین سال های 2010 تا 2014 بود که پدیده و مفهوم معاملات P2P شکل گرفت.
در آن مدت اولین صرافی های غیرمتمرکز از سیستم قدیمی [order book] استفاده می کردند که مانند سیستم سفارشات بازار سهام عمل می کرد. همچنین این صرافی ها با محدودیت هایی مانند، نقدینگی و رابط کاربری رو به رو بودند.
در سال 2017 به بعد بود که این صرافی ها با آمدن «سیستم AMM» و همچنین استفاده از قرارداد های هوشمند، نظر کاربران را به خود جلب کردند؛ این موضوع باعث شد تا حجم زیادی از کاربران به صرافی های غیرمتمرکز هجوم بیاورند.
در اینجا روندی خلاصه از تاریخچه صرافی های غیر متمرکز را می توانید ببینید:
در نتیجه، صرافی های غیرمتمرکز به دلیل مزایای برجسته ای مانند امنیت بالا، کارمزد کم و دسترسی به ابزارهای پیشرفته، به گزینه ای محبوب و جذاب برای معامله گران تبدیل شده اند.
با استفاده از فناوری بلاک چین، این صرافی ها محیطی امن و شفاف را برای انجام معاملات فراهم می آورند که باعث جلب اعتماد کاربران شده است.
با این حال، معایب مانند “نقدینگی پایین” و “پیچیدگی های بیشتر” نسبت به صرافی های متمرکز ممکن است برای برخی از کاربران، به ویژه مبتدیان، چالش برانگیز باشد. انتخاب بین صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز بستگی به نیازهای فردی و سطح تجربه شما دارد، بنابراین مهم است که با دقت و تحقیق کافی تصمیم بگیرید.
بله، به شرطی که از صرافی های معتبر و امن استفاده کنید، اما همچنان ریسک هایی مانند باگ های قراردادهای هوشمند وجود دارد.
در حالی که صرافی های غیرمتمرکز مزایای قابل توجهی دارند، اما هنوز هم چالش هایی دارند که مانع از جایگزینی کامل آن ها با صرافی های متمرکز می شود.
به نظر می رسد که در آینده، هر دو نوع صرافی به صورت موازی وجود داشته باشند و کاربران بتوانند با توجه به نیازهای خود، از هر کدام استفاده کنند.
برای انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز، عواملی مانند حجم معاملات، تنوع ارزهای دیجیتال پشتیبانی شده، کارمزدها، امنیت، رابط کاربری، نقدینگی و میزان تمرکز زدایی باید در نظر گرفته شوند. همچنین، مطالعه نظرات کاربران و بررسی سابقه فعالیت صرافی نیز میتواند مفید باشد.
DEXs از سازندگان بازار خودکار (AMMs) و استخرهای نقدینگی استفاده می کنند. کاربران می توانند توکن های خود را به قراردادهای هوشمند واریز کنند و نقدینگی فراهم کنند. این استخرها به کاربران سهمی از کارمزدهای معاملاتی میدهند.
اما نقدینگی در DEXs نسبت به صرافیهای متمرکز کمتر است، که میتواند منجر به لغزش بیشتر و شرایط معاملاتی نامطلوب تر برای سفارشات بزرگ شود.
صرافی های غیرمتمرکز (DEXs) نیازی به واریز وجوه به صرافی ندارند و کاربران کنترل کامل بر کلیدهای خصوصی و دارایی های خود دارند. معاملات مستقیماً بین کیف پول های کاربران انجام می شود و از قراردادهای هوشمند برای اجرای امن معاملات استفاده می شود. این ساختار باعث کاهش خطر هک و دستکاری می شود.
بله، کاربران کنترل کامل بر دارایی های خود دارند و تا زمان معامله، دارایی ها در کیف پول شخصی باقی می مانند.
صرافی بایننس الان به ایراین ها خدمات میدهد؟آیا ما میتوانیم در صرافی معاملات انجام دهیم
منظور از صرافی های غیر متمرکز چه چیزی هست ؟