شاخص اپن اینترست (Open Interest) که گاهی به عنوان “سود باز” یا “بهره باز” نیز شناخته میشود، یکی از مفاهیم کلیدی در “بازارهای مشتقه“ از جمله بازار فارکس، قراردادهای آتی (Futures) و آپشن هاست که به تعداد کل قراردادهای باز (تسویهنشده) در یک ابزار مالی خاص اشاره دارد.
برخلاف “حجم معاملات“ که تنها تعداد معاملات انجامشده در یک بازه زمانی را نشان میدهد، «اپن اینترست» نمایانگر میزان درگیری فعال معاملهگران در بازارهای مالی به ویژه فارکس است.
به عنوان مثال، اگر در بازار آتی یورو/دلار (EUR/USD Futures) 500 قرارداد جدید باز شود و هیچ قراردادی بسته نشود، سود باز (OI) به اندازه همان 500 قرارداد افزایش مییابد.
بر اساس دادههای 2025، میانگین «شاخص oi» در بازار آتی جفت ارزهای اصلی نظیر [EUR/USD] و [GBP/USD] در “بورس CME” بیش از 300٬000 قرارداد است.
این عدد نشاندهنده «عمق نقدینگی بالا» و حضور سرمایهگذاران نهادی در بازار است. افزایش “شاخص Open Interest” همزمان با افزایش قیمت میتواند نشاندهنده ادامه روند صعودی باشد، در حالیکه کاهش آن ممکن است حاکی از ضعیف شدن روند یا بسته شدن پوزیشنها باشد.
جهت حرکت قیمت | تغییر اپن اینترست | تفسیر |
---|---|---|
صعودی | افزایشی | تقویت روند صعودی |
نزولی | افزایشی | تقویت روند نزولی |
صعودی/نزولی | کاهشی | ضعف در روند یا تثبیت |
تحلیلگران حرفهای از این شاخص برای “ارزیابی قدرت روندها”، “بررسی نقاط ورود و خروج” و “تحلیل رفتار بازار” در مواجهه با داده های اقتصادی مهم (مانند نرخ بهره یا نرخ بیکاری) استفاده میکنند.
همچنین، به معاملهگران توصیه میشود شاخص oi (سود باز) را در کنار حجم و قیمت بررسی کنند تا سیگنالهای دقیقتری از وضعیت بازار دریافت نمایند.
شاخص اپن اینترست (Open Interest) یا سود باز، به تعداد کل قراردادهای باز در یک بازار مالی اشاره دارد. این شاخص نشان میدهد چه تعداد از قراردادهای آتی یا اختیار معامله در یک زمان مشخص فعال هستند و هنوز تسویه نشدهاند.
برخلاف حجم معاملات که تعداد معاملات انجام شده را نشان میدهد، اپن اینترست تصویری از تعهدات موجود در بازار ارائه میکند.
اهمیت این شاخص در این است که میتواند نشانگر ورود یا خروج سرمایه از بازار باشد. افزایش اپن اینترست معمولاً نشاندهنده ورود پول جدید به بازار است، در حالی که کاهش آن میتواند نشانه خروج سرمایه باشد.
برای درک بهتر مفهوم اپن اینترست، تصور کنید در یک بازار فقط دو معاملهگر وجود دارند. اگر معاملهگر A یک قرارداد آتی را از معاملهگر B بخرد، اپن اینترست یک خواهد بود.
اگر معاملهگر A این قرارداد را به معاملهگر C بفروشد، اپن اینترست همچنان یک باقی میماند، زیرا تعداد قراردادهای باز تغییری نکرده است.
این شاخص به ما میگوید چه میزان از سرمایه در بازار درگیر است و میتواند “نشانگر قدرت” یا “ضعف یک روند” باشد. افزایش اپن اینترست همراه با افزایش قیمت، نشاندهنده قدرت روند صعودی است، در حالی که افزایش آن همراه با کاهش قیمت، میتواند نشانه قوی بودن روند نزولی باشد.
سود باز، که همان اپن اینترست است، به صورت زیر محاسبه میشود:
Open Interest = تعداد کل قراردادهای باز در پایان روز معاملاتی |
برای مثال، فرض کنید در بازار آتی طلا، در ابتدای روز 1000 قرارداد باز وجود دارد. اگر در طول روز 500 قرارداد جدید باز شود و 300 قرارداد بسته شود، اپن اینترست در پایان روز برابر خواهد بود با:
1000 + 500 – 300 = 1200 قرارداد |
این محاسبه نشان میدهد که علیرغم انجام 800 معامله (500 باز شدن + 300 بسته شدن)، تنها 200 قرارداد به اپن اینترست اضافه شده است.
اگرچه اپن اینترست و حجم معاملات هر دو شاخص های مهمی در تحلیل بازار هستند، اما تفاوتهای اساسی دارند:
حجم معاملات میتواند در طول روز افزایش یابد، اما اپن اینترست ممکن است تغییر نکند یا حتی کاهش یابد. برای مثال، اگر 1000 قرارداد جدید باز شود و 1000 قرارداد قبلی بسته شود، حجم معاملات 2000 خواهد بود، اما اپن اینترست تغییری نخواهد کرد.
تغییرات در شاخص اپن اینترست میتواند اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت بازار ارائه دهد. این تغییرات معمولاً به سه دسته تقسیم میشوند:
هر یک از این حالتها میتواند نشاندهنده شرایط خاصی در بازار باشد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
زمانی که اپن اینترست و قیمت هر دو افزایش مییابند، معمولاً نشاندهنده قدرت روند صعودی است. این حالت نشان میدهد که پول جدید وارد بازار شده و خریداران قدرتمند هستند. در این شرایط، احتمال ادامه روند صعودی بالاست.
وقتی هم اپن اینترست و هم قیمت کاهش مییابند، معمولاً نشانه قدرت روند نزولی است. این وضعیت نشان میدهد که معاملهگران در حال خروج از بازار هستند و فروشندگان قدرت بیشتری دارند. در چنین شرایطی، احتمال ادامه روند نزولی بالاست.
گاهی اوقات، تغییرات قیمت و اپن اینترست در جهت مخالف یکدیگر حرکت میکنند. این حالت میتواند نشاندهنده ضعف روند فعلی یا احتمال تغییر روند باشد. برای مثال، اگر قیمت افزایش یابد اما اپن اینترست کاهش پیدا کند، ممکن است نشانهای از ضعف روند صعودی باشد.
شاخص اپن اینترست یکی از ابزارهای مهم در تحلیل تکنیکال است. این شاخص میتواند به تحلیلگران کمک کند تا:
برای مثال، اگر قیمت در حال افزایش است اما اپن اینترست کاهش مییابد، این میتواند نشانهای از ضعف روند صعودی باشد و هشداری برای احتمال برگشت روند.
ترکیب شاخص اپن اینترست با سایر اندیکاتورهای تکنیکال میتواند به تحلیلگران کمک کند تا تصویر دقیقتری از وضعیت بازار به دست آورند. برای مثال، استفاده همزمان از اپن اینترست و شاخص قدرت نسبی (RSI) میتواند در “شناسایی نقاط اوج و کف بازار” مفید باشد.
اپن اینترست میتواند در تشخیص نقاط مناسب برای ورود به معامله یا خروج از آن کمک کند. افزایش اپن اینترست همراه با حرکت قیمت در جهت روند، میتواند نشانه خوبی برای ورود به معامله باشد.
از طرفی، کاهش اپن اینترست در حالی که قیمت همچنان در جهت روند حرکت میکند، میتواند هشداری برای خروج از معامله باشد.
شاخص اپن اینترست در بازارهای مختلف مالی کاربرد دارد، اما نحوه استفاده و تفسیر آن ممکن است متفاوت باشد.
در بازار فیوچرز ایران، اپن اینترست به عنوان یکی از شاخصهای مهم در تحلیل بازار مورد استفاده قرار میگیرد. این شاخص میتواند نشاندهنده میزان مشارکت فعالان بازار و قدرت روندهای قیمتی باشد.
در بازارهای بینالمللی، اپن اینترست در بازارهای مشتقه مانند فیوچرز و آپشن ها بسیار مورد توجه است. تحلیلگران از این شاخص برای ارزیابی سلامت بازار و پیشبینی تغییرات قیمت استفاده میکنند.
نه لزوماً، افزایش اپن اینترست باید در کنار تغییرات قیمت و سایر عوامل بازار تحلیل شود.
بله، بسیاری از صرافی های ارز دیجیتال اطلاعات مربوط به اپن اینترست را برای قراردادهای آتی ارائه میدهند.
اپن اینترست نشاندهنده میزان مشارکت در بازار و قدرت روندهاست که میتواند به پیشبینی تغییرات قیمت کمک کند.
شاخص اپن اینترست تعداد قراردادهای باز را نشان میدهد، در حالی که حجم معاملات تعداد معاملات انجام شده را نمایش میدهد.